Η φυλακή… Όλοι έχουμε μια αμυδρή ιδέα περί τίνος πρόκειται· ένα ρεπορτάζ στην τηλεόραση, η νιοστή δολοφονία της διοίκησης των φυλακών στη στήλη «Διάφορα Γεγονότα» των πρωινών εφημερίδων, σύντομες κι ανέξοδες στιγμές αγανάκτησης από ‘δώ κι από ‘κεί. Όλοι μιλάμε γι’ αυτήν, αλλά κάνουμε σαν να μην υπάρχει. Σαν να μη βρίσκονται καθημερινά, δεκάδες χιλιάδες από εμάς, όμηροι του κράτους, μόνοι, στο προσωπικό τους ταξίδι μέσα στον κόσμο των φυλακών, αποκομμένοι απ’ όλους και υφιστάμενοι την καταστολή πίσω από ένα πέπλο σιωπής.
Παρ’ όλα αυτά, πολλοί από εμάς έχουμε έναν αδερφό, μια φίλη, έναν ξάδερφο στη φυλακή ή επισκεπτόμαστε έναν κοντινό μας άνθρωπο εντός των τειχών, και πολλοί καταλήγουμε να το βρίσκουμε συνηθισμένο. Σε τελευταία ανάλυση, αρκετοί έχουμε γευτεί πώς είναι μια μικρή διαμονή στη φυλακή, μία, δύο, τρεις ή και περισσότερες φορές, από κοντά ή μακριά, εντός ή πλησίον των γεγονότων.
Να φυλακίζεις άλλα ανθρώπινα όντα, μέσα σε κλουβιά λίγων τετραγωνικών, για μήνες ή και χρόνια, να εκμηδενίζεις κάθε θέληση μέσα τους, να τους στύβεις σαν τα λεμόνια, να τους συνθλίβεις, να τους στερείς την αγάπη, να τους παρενοχλείς, να τους ναρκώνεις, να τους χτυπάς, να τους δικάζεις, να τους σκοτώνεις, να τους αντιμετωπίζεις σαν να είναι χειρότεροι κι από σκουπίδια και να τους επιβάλλεις να εργάζονται σαν κατάδικοι σε κάτεργο· η φυλακή είναι η βαρβαρότητα σε όλο της το μεγαλείο, είναι η ολοκληρωτική βασιλεία μιας χούφτας σαδιστών και μικρών υπάκουων εκτελεστών εντολών. Είναι η τελευταία ανάσα μιας σφαίρας που έρχεται ολόισια να φυτευτεί στο κεφάλι ενώ όλοι κοιτάζουν αλλού, απορροφημένοι ολότελα απ’ τη δική τους μιζέρια. Είναι το μέσο με το οποίο αυτός ο κόσμος εκδικείται ενάντια στην ανισορροπία του ή στον ανταγωνισμό. Είναι ένας απ’ τους τρόπους με τους οποίους αυτός ο κόσμος επιβάλλει την ειρήνη.
Πρέπει τουλάχιστον ν’ αναγνωρίσουμε ότι, όσον αφορά τη φυλακή, τα πράγματα είναι ξεκάθαρα: όχι «μπλα μπλα» ή «ναι, αλλά…»˙ μια κοινωνία που χρειάζεται τις φυλακές για να επιβιώσει είναι μια κοινωνία που έχει κηρύξει τον πόλεμο σ’ ένα κομμάτι της. Μια κοινωνία που περηφανεύεται ότι διαχειρίζεται τόσο βίαια αυτά τα σύγχρονα στρατόπεδα συγκέντρωσης είναι μια κοινωνία που βάζει το κεφάλι της στη λαιμητόμο της επανάστασης, που δικαιολογεί την αναγκαιότητα της καταστροφής της. Κι αν ακόμα «αναπλάσουν» την εικόνα των φυλακών, φτιάξουν κτήρια μεγάλα και «άνετα», καλύψουν τα κελιά με χρυσό, βάλουν αυτόματο κλιματισμό ή μειώσουν το μήκος των γκλομπ, τα χτυπήματα θα προξενούν τον ίδιο πόνο κι η φυλακή θα παραμένει το ίδιο πρόβλημα που ήταν πάντα. Σημασία έχει η τόλμη της ελευθερίας και όχι η δειλία ενός καθεστώτος διαρρύθμισης του εξαναγκασμού.
Αποδεκτή φυλακή είναι μόνο εκείνη που τυλίγεται στις φλόγες!
Μιλούν ήδη για περίπου 30 θανάτους κρατουμένων, απ’ την αρχή της χρονιάς. Τολμούν ακόμα να μας μιλούν γι’ αυτοκτονίες κι ατυχήματα. Τολμούν να υπαινίσσονται ότι είναι ανώδυνο να κρεμαστείς μέσα σε μια φυλακή, είναι ανώδυνο να πεθάνεις «τυχαία» απ’ τα χτυπήματα των δεσμοφυλάκων ή συγκρατουμένων. Μας μιλούν για «αυτοκτονίες» προσπαθώντας να μας πείσουν ότι δεν είναι η διοίκηση των φυλακών και το κράτος που σκοτώνουν. Αλλά για εμάς είναι ξεκάθαρο ότι κάθε θάνατος στη φυλακή είναι μια δολοφονία εκ μέρους τους. Κι ο κόσμος μέσα και έξω από τη φυλακή διαφέρει μόνο ως προς το βαθμό έντασης κι όξυνσης των καταστάσεων. Η φυλακή δεν είναι τίποτε άλλο παρά η εκτυφλωτική αντανάκλαση της κοινωνίας μέσα από μεγεθυντικό φακό.
Όλα είναι χειρότερα μέσα στη φυλακή απ’ ό,τι έξω, κι όμως όλα είναι εντελώς ίδια…
Τα ίδια σκατά, οι ίδιοι εξουσιαστικοί μηχανισμοί, η ίδια τάση για κυριαρχία, η ίδια βία συνυφασμένη με την κοινωνική ειρήνη, το ίδιο φακέλωμα, οι ίδιες σιχαμένες σχέσεις κι οι ίδιοι συσχετισμοί ανάμεσα στους ανθρώπους, είτε οικονομικοί είτε κοινωνικοί.
Είναι τόσο δύσκολο να μιλήσει κανείς ψύχραιμα για τη φυλακή, παραμένοντας ανεπηρέαστος απ’ τη σιχαμένη ατμόσφαιρα που διαχέει γύρω απ’ τις ζωές μας. Όμως, τα δάκρυα δεν οδηγούν πουθενά, ούτε και θα πετύχουμε κάτι με αυτά· τα δάκρυα μονάχα να μας πνίξουν μπορούν. Η αγανάκτηση ποτέ δεν γκρέμισε κανέναν τοίχο, και δε θα κατανικήσουμε ποτέ τη φυλακή με το Δίκαιο και το Νόμο, αφού είναι κτισμένη απ’ τις δικές τους πέτρες.
Μέσα σ’ αυτή την κοινωνία που έχει ανάγκη να φυλακίζει: φυλακές, ψυχιατρεία, κέντρα κράτησης, σχολεία, οίκοι ευγηρίας, ανθρωπιστικοί καταυλισμοί, εργοστάσια, νοσοκομεία, αναμορφωτήρια, σειρές διαμερισμάτων, ιδρύματα σχολικής επανένταξης, προφυλακίσεις κ.τ.λ. Σ’ αυτή την κοινωνία όπου κάποιοι επιλέγουν να γίνουν δεσμοφύλακες, δικαστές ή μπάτσοι, η επιλογή μας είναι ξεκάθαρη: Φωτιά σ’ όλες τις φυλακές. Φωτιά στο κράτος.
Οι φυλακές πρέπει να καταστραφούν μία προς μία, να γκρεμιστούν πέτρα προς πέτρα· να κυνηγήσουμε κάθε δεσμοφύλακα και δικαστή, έναν προς έναν.
Ας καταστρέψουμε τις φυλακές καταστρέφοντας την κοινωνία Γιατί μια κοινωνία που φυλακίζει και ταπεινώνει είναι η ίδια φυλακή Ας καταστρέψουμε τις φυλακές με λύσσα και χαρά
(Αφίσα στους τοίχους γαλλικών πόλεων, Ιούνης 2011)
